“A duhet të marr vajin e peshkut?” Pyetja erdhi nga Karen, një pacient i imi, i cili pësoi një atak në zemër 3 muaj më parë.

Karen është duke u bërë shumë mirë. Ajo po merr pjesë në rehabilitimin kardiak, duke marrë barnat e saj dhe treguesit e saj të kolesterolit janë shume mire gjithashtu, por ajo pyet nëse ka ndonjë gjë tjetër që duhet të bëjë.

Si një kardiolog, pacientët e mi më pyesin shpesh për marrjen e suplementeve ku bën pjese edhe vaji i peshkut. Dhe ashtu si Karen, këta pacientë duan të bëjnë gjithçka që munden për të mbajtur zemrën e tyre të shëndetshme dhe kanë dëgjuar se suplementet sic eshte dhe vaji i peshkut janë ide e mirë.

Është një pyetje e thjeshtë, por përgjigja s’është asgjë tjetër veçse edhe me e thjeshtë. Nëse suplementet e vajit të peshkut janë të dobishme apo jo, është bërë mjaft e diskutueshme në vitet e fundit dhe për mua, si shumë mjekë, rekomandimi që jap sot nuk është i njëjtë me atë që kam dhënë 10 vjet më parë.

A është vaji i peshkut i mirë për zemrën tuaj?

Historia e vajit të peshkut dhe shëndetit të zemrës filloi me vëzhgimin se disa popullata (si Inuit në rajonet arktike) që kishin një konsum të lartë të peshkut të yndyrshëm gjithashtu kishin shkallë të ulët të atakut në zemër dhe stroke (goditjes në tru). Meqë këto dieta janë të larta në yndyrna polyunsaturated, ose acide yndyrore omega-3, kjo çoi në hipotezën se këto yndyrna mund të jenë të mira për shëndetin e zemrës.

Në fund të viteve 1990, një studim i madh italian (i quajtur studimi GISSI) tregoi se të mbijetuarit e sulmit në zemër të caktuar në mënyrë rastësore, për acide yndyrore polyunsaturated (omega-3 ose “vaj peshku”) kishin një reduktim ne rastet e vdekjeve me atak në zemër dhe goditje ne tru në krahasim me ata që nuk e kanë marrë suplementin. Kjo bëri që Shoqata Amerikane e Zemrës të rekomandojë suplementet e vajit të peshkut për pacientët me sëmundje të zemrës dhe shumë kardiologë i ndoqën. S’kaloi shume kohe dhe suplementet e vajit të peshkut ishin rekomanduar edhe për njerëzit pa sëmundje të zemrës.

Vaji i peshkut duket të jetë një supplement i ri dhe i mrekullueshëm që duhet marrë për te gjithë.

Por, si shumë gjëra, vaji i peshkut nuk ishte aq i drejtpërdrejtë sa dukej në fillim. Disa studime të mëvonshme, më rigoroze nuk arritën të tregojnë një dobi për zemrën nga suplementet e vajit të peshkut.

Çfarë thonë të dhënat?

Mjekësia krenohet me faktin se është “bazuar në dëshmi”. Në të mirë të rrethanave, kjo do të thotë që rekomandimet dhe trajtimet tona janë testuar fuqishëm në studimet shkencore të dizajnuara mirë dhe kanë përfitime të provuara dhe të riprodhueshme.

Mjekësia e bazuar në dëshmi funksionon mirë kur dëshmitë kryesisht tregojnë të njëjtin përfundim, por çfarë duhet të bëjmë kur ka rezultate të përziera? Kur disa studime tregojnë një përfitim, por të tjerët nuk e bëjnë? Në mënyrë tipike, kjo është një situatë ku “e vërteta” varet nga pikëpamja juaj. Disa do të shikojnë provat dhe do të shohin një rast më të fortë për përfitim. Të tjerët jo.

Një strategji e përdorur zakonisht për të vendosur një pyetje ku disa sprova kanë treguar rezultate të përziera është kombinimi i të gjitha sprovave në një studim, i cili quhet meta-analiza. Ideja është që duke kombinuar të dhënat, ne mund të jemi në gjendje të vendosim më mirë se cila është përgjigja e saktë.

Interesante, ka pasur 2 meta-analiza në vitin e fundit për suplementin e vajit të peshkut. Një studim tregoi një përfitim të vogël. Studimi tjetër nuk e bëri.

A duhet të marr vaj peshku?

Duke u kthyer tek pyetja fillestare e pacientit tim, përgjigjja që ajo do marre zakonisht varet nga ajo që kush është qe e bën pyetjen dhe çfarë kërkon.

Këtu është ajo çfarë u tregoj pacientëve të mi për suplementin e vajit të peshkut.

1. Nëse ka një përfitim për e vajin e peshkut, ka gjasa të jetë I vogël.
2. Një mënyrë shumë më e mirë për të marrë acide yndyrore ‘omega- 3’ është të hani peshq të yndyrshëm të tillë si sardelet, harengë, ton dhe salmon ndër të tjera. Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon peshk (veçanërisht peshk yndyror) të paktën dy herë në javë.
3. Nëse vendosni të merrni një suplement të vajit të peshkut, gjeni një suplement të kualitetit të lartë të prodhuar nga një kompani me reputacion.

Në fund: Unë nuk rekomandoj vaj peshku për pacientët e mi, dhe unë nuk e marr vetë ato. Besimi im është se nuk kemi kuptuar akoma se si të marrim në një pilulë përbërësit magjik të ushqimit të shëndetshëm, por e kuptoj se të tjerët do t’i shohin të dhënat dhe do të arrijnë në një tjetër përfundim.

Veritas.com.al/