MATTHEW MOSK

Në verën e vitit 2005, Presidenti George W. Bush ishte me pushime në fermën e tij në Crawford, Teksas, kur ai filloi të shfletojë një kopje në avancë të një libri të ri në lidhje me pandeminë e gripit të vitit 1918. Ai nuk mund ta hiqte nga dora.

Kur u kthye në Uashington,thirri këshilltaren e tij të lartë për sigurinë në Zyrën Ovale dhe i dha asaj librin e historianit John M. Barry “The Great Influenza”,qe tregonte historinë ngjethese të murtajës misterioze që “do të vriste më shumë njerëz sesa shpërthimi i ndonjë sëmundjeje tjetër në historinë njerëzore”.

“Ju keni për ta lexuar këtë,” kujton presidentin duke i thënë asaj Fran Townsend. “Ai tha,” Shiko, kjo ndodh çdo 100 vjet. Ne kemi nevojë për një strategji kombëtare. “”

Kështu lindi plani pandemik më gjithëpërfshirës i kombit – një libër-loje që përfshinte diagrama për një sistem global paralajmërimi të hershëm,fonde për të zhvilluar teknologji të re, të shpejtë të vaksinave dhe një stok të fortë kombëtar të furnizimeve kritike, siç janë maskat për fytyrën dhe ventilatorët,tha Townsend.

Përpjekja ishte e fortë gjatë tre viteve të ardhshme, përfshirë ushtrimet ku zyrtarët e kabinetit menaxhonin reagimin ndaj tyre,por ajo nuk u mbeshtet.Një numër i madh i planit ambicioz ose nuk u realizua plotësisht ose u varros plotësisht pasi përparësi patën kriza të tjera.

Por elementët e kësaj përpjekjeje kanë formuar bazën e reagimit kombëtar ndaj pandemisë koronavirus që po zhvillohet tani.

“Pavarësisht politikave,pavarësisht ndryshimeve,kur një krizë godet,ju tërhiqni atë që keni marrë nga rafti dhe punoni prej atje”, tha Townsend.

Kur Bush fillimisht u tha ndihmësve të tij se donte të përqëndrohej në potencialin e një pandemie globale, shumë prej tyre kishin dyshime.

“Reagimi im ishte – jam i groposur. Po merrem me anti-terrorizmin.Sezoni i uraganit.Zjarret. Unë thashë ‘Cfarë?” “tha Townsend. “Ai më tha:” Mund të mos ndodhë në kohën tonë, por kombi ka nevojë për planin “.

Gjatë muajve të ardhshëm,zyrtarët e kabinetit e lanë pas dore idenë.Shumica e tyre kishin drejtuar gjatë sulmeve terroriste të 11 Shtatorit, kështu që ngjarjet e konsideruara të pamundura,por me shumë ndikim kishin një rezonancë të caktuar.

“E kuptuam që nuk është më fantastike të ngresh skenarë për aeroplanët që bien nga qielli, apo antraksi që mbërrin me postë”, tha Tom Bossert, i cili punoi në Shtëpinë e Bardhë të Bush dhe vazhdoi të shërbejë si sekretar i Homeland Security në Administraten e Trump. “Nuk ishte një roman. Ishte bota ku po jetonim.”

Sipas Bossert,i cili tani është një këshilltar i ABC News, Bush jo vetëm insistoi në përgatitjen e një pandemie. Ai ishte i fiksuar pas tij.

“Ai u kap plotësisht nga realiteti që do të ndodhte,” tha Bossert.

Në një fjalim në nëntor 2005 në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë, Bush paraqiti propozime në detaje – duke përshkruar me një mendim të mahnitshëm se si do të shpalosej një pandemi në Shtetet e Bashkuara. Në mesin e të pranishmëve ishte Dr. Anthony Fauci, drejtuesi aktual i reagimit ndaj krizës,i cili ishte atëherë dhe akoma është tani drejtori i Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive.

“Një pandemi është si një zjarr në pyll,” tha Bush në atë kohë. “Nëse kapet herët, mund të shuhet me dëme të kufizuara. Nëse lejohet të zbehet,i pazbuluar, ai mund të kthehet në një ferr që mund të përhapet shpejt përtej aftësisë sonë për ta kontrolluar atë.”

Presidenti pranoi që një shpërthim ishte një lloj tjetër katastrofe ndryshe nga ato që qeveria federale është krijuar për të menaxhuar.

“Për t’iu përgjigjur një pandemie,ne kemi nevojë për personel mjekësor dhe pajisje të përshtatshme”, tha Bush. “Në një pandemi, gjithçka nga shiringat deri tek shtretërit spitalor, maska për frymëmarrjen dhe pajisje mbrojtëse do të ishin në sasi të kufizuar”.

Bush u tha shkencëtarëve të mbledhur se do të duhet të krijojnë një vaksinë në kohë rekord.

“Nëse një pandemic godet, vendi ynë duhet të ketë një kapacitet të madh që të na lejojë të sjellim shpejt një vaksinë të re dhe të prodhojmë sa duhet për të imunizuar çdo Amerikan kundër sojit pandemik,” tha ai.

Bush u përpoq të shpenzojë 7 miliard dollarë për të ndërtuar planin e tij. Sekretarët e kabinetit të tij i nxitën shtabet e tyre që t’i marrin seriozisht përgatitjet. Qeveria nisi një faqe në internet, www.pandemicflu.gov, që është ende në përdorim sot. Por, me kalimin e kohës, u bë gjithnjë e më e vështirë për të justifikuar vazhdimin e fondeve, stafit dhe vëmendjes, tha Bossert.

“Duhet të kesh nje impenjim vjetor të buxhetit.Duhet të kesh institucione që mund t’i mbijetojnë çdo administrate. Dhe duhet të kesh përvojë lidershipi,” tha Bossert. “Të tre këto mund të ndikohen nga forma jonë e mrekullueshme dhe unike e qeverisë në të cilën transferohet pushteti çdo katër vjet.”

Bush nuk pranoi,përmes një zëdhënësi,të komentojë mbi krizën e shpalosur ose të diskutojë reagimin aktual.Por vërejtjet e tij nga 15 vjet më parë tingëllojnë akoma.

“Nëse presim që të shfaqet një pandemi,” paralajmëroi ai, “do të jetë tepër vonë për t’u përgatitur. Dhe një ditë shumë jetë mund të humbin pa nevojë sepse ne dështojmë së vepruari sot.”