(FOTO: Qengjat e PAshkeve Orthodokse)

ELENA BECATOROS dhe DARIA LITVINOVA

Associated Press prill 17, 2020

ATHINE, Greqi (AP) – Për të Krishterët Ortodoksë, kjo normalisht është një kohë reflektimi dhe zie, ndjekur nga një lirim i gëzueshëm, ceremonish shekullore kryqëzuar me simbolizëm dhe traditë.

Por këtë vit, Pashka – deri tani festa më e rëndësishme fetare për afro 300 milion Ortodoksë në botë – në thelb është anuluar.

Nuk do të ketë procesione të së Premtes së Shenjtë, prapa barrës simbolike të shtratit të Krishtit rrethuar me lule, deri te himni obsesionues i vajtimit të Virgjëreshës Mari për vdekjen e djalit të saj. Asnjë përqafim dhe puthje, as shpallje të gëzueshme të “Krishti u ngjall!” ndërsa kambanat e kishave kumbojnë në mesnatën e së Shtunës së Shenjtë. Asnjë grumbullim familjar mbi qengjin e pjekur i tëri mbi hell për drekën e Pashkëve që vazhdon deri në mbrëmjen e butë pranverore.

Ndërsa koronavirusi shtrihet në të gjithë globin, duke pretenduar dhjetëra mijëra jetë, qeveritë kanë vendosur bllokime në një përpjekje të dëshpëruar për të ndaluar pandeminë. Bizneset janë mbyllur dhe dyert e kishave janë mbyllur për të parandaluar përhapjen tinëzare të virusit.

Për disa, kufizimet gjatë Pashkëve janë veçanërisht të vështira.

“Kur kishte liri dhe nuk shkonim diku, nuk na shqetësonte”, tha Christina Fenesaki ndërsa po blinte në tregun kryesor të mishit të qingjit ne Athinë – të gatuaj në furrë në shtëpi në kryeqytetin Grek në vend qe të shkojë në fshatin e saj stërgjyshor. “Por tani që kemi kufizimet, kjo na shqetëson shumë.Eshtë e rëndë ”

Në Greqi, ku më shumë se 90% e popullsisë pagëzohen në Kishën Ortodokse, qeveria ka qenë në siklet për të theksuar se Pashkët e këtij viti nuk mund të jenë normale.

Ajo vendosi një bllokim të hershëm, dhe deri më tani ka arritur të mbajë të ulët numrin e vdekjeve dhe të sëmurëve kritikë – përkatësisht 108 dhe 71 që nga e enjtja, në mesin e një popullsie prej afro 11 milion.

Por zyrtarët kanë frikë se çdo rrëshqitje në distancimin shoqëror mund të ketë pasoja të rënda, veçanërisht gjatë një feste që normalisht i sheh njerëzit të hyjnë në kisha dhe të dynden në fshat. Janë ngritur postblloqe, dhe gjobat u dyfishuan në 300 euro (325 dollarë), për këdo që gjendet duke udhetuar pa arsye gjatë festës.

“Kjo Pashkë është ndryshe. Ne nuk do të shkojmë në fshatrat tanë, nuk do të pjekim në oborret tona, nuk do të shkojmë në kishat tona. Dhe sigurisht, ne nuk do të mblidhemi në shtëpitë e të afërmve dhe miqve, “tha zëdhënësi i qeverisë Stelios Petsas. “Që ne të vazhdojmë të jemi bashkë, këtë vit do qendrojme larg.”

Shërbesat e Pashkëve do të mbahen pas dyerve të mbyllura me vetëm priftin dhe stafin kryesor. Ato do të transmetohen drejtpërdrejt në televizion dhe do të transmetohen në internet.

Një çështje veçanërisht e ndërlikuar është se si të trajtohet “Drita e Shenjtë”, flaka e shpërndarë në të gjithë botën Ortodokse çdo vit nga Kisha e Varrit të Shenjtë në Jeruzalem për të shënuar ringjalljen e Krishtit.

Autoritetet Greke dhe Ruse kanë rregulluar të marrin flakën nga Izraeli, por nuk do ta shpërndajnë atë. Qiproja as nuk do ta marrë; nuk ka “nevojë”, tha Kryepeshkopi Chrysostomos i kombit ishull.

“Sot nuk është në rrezik besimi por besimtarët janë,” tha Presidenti Qipriot Nicos Anastasiades.

Patriarku Bartholomew I, udhëheqësi shpirtëror i Ortodoksëve në botë, u ka kërkuar besimtarëve t’u përmbahen masave qeveritare dhe udhëzimeve të Organizatës Botërore të Shëndetit. Por mbajtja e njerëzve jashtë kishave nuk ka qenë e lehtë.

Në Serbi, Maqedoninë e Veriut, dhe Shqipëri autoritetet vendosën ndalimin mbarëkombëtar nga e Premtja e Mirë deri të Hënën e Pashkëve. Etiopia, me popullsinë më të madhe Ortodokse jashtë Evropës, gjithashtu kufizoi hyrjen në liturgji dhe vendosi sigurinë jashtë kishave. Liturgjitë transmetohen drejtpërdrejt, megjithëse disa kisha jashtë kryeqytetit, Addis Abeba, po shkelnin kufizimet, duke alarmuar autoritetet.

Por në disa vende Ortodokse, të tilla si Xhorxhia dhe Bullgaria, shërbimet e kufizuara të kishave do të vazhdojnë.

Në Greqi, pas ditëve të një diplomacie delikate me Kishën e fuqishme Ortodokse të vendit, qeveria ndaloi publikun nga të gjitha shërbimet pasi organi drejtues i kishës vendosi kufizime por jo një mbyllje të plotë. Autoritetet gjithashtu skartuan planet e një kryebashkiaku Grek për shpërndarjen e “Flakës së Shenjtë” derë më derë në të gjithë komunën e tij vetëm pas mesnatës së te Shtunës.

Disa priftërinj kanë sfiduar mbylljen. Kohët e fundit njëri ofroi nje komunion – ku besimtaret thithnin një gllënjkë nga e njëjta lugë – përmes derës së pasme të një kishe të Athinës. Të Premten e Mirë, një pjesë e vogël e kishave u hapën shkurtimisht, duke lejuar njerëzit brenda.

Kisha Ortodokse e Rusisë fillimisht dukej e ngjashme me dëshirë për të vendosur kufizime. Kur autoritetet në Shën Petersburg, qyteti i dytë më i madh i Rusisë, ndaluan vizitat në kishë më 26 mars, Patriarkana e Moskës dënoi këtë veprim si një shkelje të lirisë fetare. Vetëm tre ditë më vonë, Patriarku Kirill u kërkoi publikisht besimtarëve që “të respektojnë rreptësisht rregullat e vendosura nga autoritetet shëndetësore” dhe “të përmbahen nga vizitat në kishë”.

Të Premten, zëdhënësi i Kishës Ortodokse Ruse Vladimir Legoida tha se kishat do të qëndrojnë të hapura në disa rajone, edhe pse Kisha u bëri thirrje njerëzve të qëndrojnë në shtëpi.

“Situata epidemiologjike ndryshon në rajone të ndryshme, dhe po kështu rregullat për të ndjekur kishat,” tha ai.

Mbyllja e kishave gjatë Pashkëve ka qenë e vështirë për Rusët të mësuar të merrnin shërbesa. Shumë janë drejtuar te lutjet në video konferencë në internet.

“Në fillim ishte thjesht një shok,” tha besimtari Andrei Vasenev. “Si është e mundur – të mos shkosh në kishë? Por atëherë kuptuam se ishte çështja për të gjetur një mënyrë. ”

Vasenev,duzina të tjerë dhe një prift nga famullia e tij në Moskë kanë filluar të luten përmes Zoom dhe planifikojnë të bëjnë të njëjtën gjë gjatë Pashkëve. Për të, të shkosh në kishë ka të bëjë me komunitetin, dhe lutjet në Zoom e mbajnë këtë bashkësi së bashku.

Për Anna Sytina, një pjesëmarrëse tjetër e lutjeve në internet, pjesa më e vështirë është largimi nga njerëzit dhe ngrohtësia e kontaktit njerëzor. “Eshtë një moment në një liturgji kur puthim njëri-tjetrin tre herë,” tha Sytina. “Tani ne e shohim njëri-tjetrin në monitore dhe ekrane.”

Të dy palet janë të gatshëm të luten në shtëpi për aq kohë sa duhet. “Eshtë një sakrificë në jetën e secilit besimtar, por është e nevojshme,” tha Sytina.

Eshtë një sentiment që ka jehonë në Greqi.

“Çdo person ka kishën brenda tij,” tha Kleanthis Tsironis, i cili udhëheq tregun kryesor të mishit në Athinë. Ai do të kalojë Pashkën në shtëpi me gruan e tij dhe dy vajzat, dhe do të humbasë liturgjinë e ringjalljes. Por kishat përfundimisht do të hapen, tha ai, dhe traditat e Pashkëve do të kthehen.

“Shpirtra janë duke humbur,” tha ai për vdekjet nga virusi në të gjithë botën. “Dhe ne do të ulemi dhe të qajmë sepse nuk poqëm në hell?! Ne do ta bëjmë atë më vonë, kur masat të përfundojnë.”

VERITAS.COM.AL