Andreas Kluth

Bloomberg prill 30, 2020,

(Opinion i Bloomberg) – Koha është padyshim e vështirë. Viti 2020 ishte menduar të ishte momenti që Gjermania të tregojë lidership, pasi merr përsipër, më 1 korrik, presidencën e rradhës të Këshillit të Bashkimit Evropian, analoge me një dhomë të lartë në legjislaturën e BE-së. Por tani një virus ka ardhur së bashku dhe i ka hedhur botën dhe BE-në në kaos. Ndërsa vendet e tjera Evropiane i kërkojnë asaj të marrë përsipër përgjegjësinë dhe të tregojë solidaritet, Gjermania duket të jetë paqësore.

Pandemia e Covid-19 është kështu një rishfaqje tragjike e krizës së euros në dekadën e fundit. Në atë kohë, ishin mbi të gjithe Grekët që ishin të zemëruar me Gjermanët e ngushtë, madje vizatonin mustaqet e Hitlerit në posterat e kancelares Angela Merkel. Sot, kryesisht janë Italianët dhe Spanjollët që janë më të nxirë.

Gjermanët, nga ana e tyre, janë edhe një herë perplesë rreth asaj se pse të tjerët janë kaq të mërzitur. Gjatë krizës së euros, Gjermania mori pjesë në programet e shpëtimit, edhe pse traktatet e BE-së e ndalojnë shpëtimin. Kjo i bëri Gjermanët të ndjehen bujarë. Tani ata po ndihmojnë përsëri BE për të dërguar qese parash në vendet më të shkatërruara nga SARS-CoV-2. Eshtë gjithashtu e vërtetë që Gjermania sot po thotë jo për “koronabondet” – një formë e borxhit të ndërsjellë Evropian – saktësisht pasi refuzoi “euro bondet” në atë kohë. Por si paguesi më i madh i institucioneve të tjera të BE-së, paratë Gjermane vazhdojnë të shkojnë atje ku duhet, dhe Gjermanët mendojnë se duhet të marrin kredi.

Ky moskomunikim i ndërsjellë është një bombë me sahat e mundshme që një ditë mund të hedhë në erë projektin Evropian. Ai pasqyron një të metë si të projektimit të BE si dhe një deficit në vetëdijen politike Gjermane. Kjo është për shkak se BE është një bllok inkoherent. Për të vazhduar punën, ajo ka nevojë për një lider beninj, ose hegjemon. Dhe vetëm një vend është ekonomikisht dhe politikisht (pse jo edhe ushtarakisht) mjaft i fuqishëm për të luajtur atë rol.

Në Gjermani vetë, ky “debat hegjemonie” filloi në vitin 2012 me një ese të një profesori Gjerman, Christoph Schoenberger. Në marrëdhëniet ndërkombëtare, një hegjemoni nuk është një fuqi që sundon të tjerët me forcë brutale. Përkundrazi, është një vend që përdor fuqinë e tij për të ruajtur një sistem më të madh, madje me një kosto për interesat e tij më të ngushta kombëtare – duke qenë një huadhënës i instancës së fundit, për shembull. Britania ishte hegjemoni gjatë epokës standarde të arit të shekullit të 19-të.Sh.B.A ishte hegjemoni në sistemin Bretton Woods pas Luftës së Dytë Botërore.

Në të njëjtën mënyrë, Gjermania duhet të pranojë që është hegjemoni i zonës së euros dhe BE-së, ky përbën argument. Por ka një problem. Integrimi Evropian filloi në vitet ’50, menjëherë pas një lufte agresive barbare Gjermane. Që nga fillimi, institucionet Evropiane u ndërtuan në mënyrë që asnjë vend, veçanërisht jo Gjermania, të mund të mbizotëronte kurrë të tjerët. Kështu, për shembull, Berlini kontribuon 21,44% të kapitalit të Bankës Qendrore Evropiane, por ka vetëm pak më shumë vëmendje në Këshillin Drejtues sesa Malta, me 0.09%.  Në Mekanizmin e Stabilitetit Evropian, fondi i shpëtimit i BE-së, Gjermania ka peshë të mjaftueshme për të bllokuar vendimet por jo për t’i marrë ato. Dhe kështu me radhë.

Zgjidhja praktike gjatë pjesës më të madhe të gjashtë dekadave të fundit ka qenë një lloj hegjemonie e përbashkët nga Gjermania dhe Franca, nganjëherë quhet “tandemi” ose “motori” Evropian. Franca, në këtë partneritet, kishte për qëllim t’i mbajë të lumtur anëtarët e jugut, Gjermania ato veriore dhe lindore, kështu që BE si një e tërë mund të ecë përpara. Kjo ndarje e punës Franko-Gjermane ka shkatërruar gjithçka. Kjo është pjesërisht sepse të dy vendet kanë interesa të ndryshme. Por Franca gjithashtu ka shumë pak pushtet të fuqishem financiar për të qenë bashkë-hegjemone.

Kështu kërkimi për një lider Evropian tregon përsëri Gjermaninë. Problemi është se opinioni publik i vendit ka vdekur kundër këtij roli. Mbi të majtën politike, Gjermanët citojnë historinë e tyre të errët dhe argumentojnë se Gjermania duhet të nënshtrohet para bashkësisë së saj të fqinjëve sesa të shihet se i drejton ata. Ata shpesh citojnë shkrimtarin Thomas Mann, i cili kishte frikë nga një “Evropë Gjermane” dhe shpresonte për një “Gjermani Evropiane”. Nuk ndihmon as që fjala Gjermane “lider” është Fuehrer.

Mbi të djathtën politike, Gjermanët shqetësohen për të metat e projektimit të institucioneve te BE-së që përmenda më lart. Këto i bëjnë Gjermanët financiarisht përgjegjës pa u dhënë atyre kontroll ose mbikëqyrje përkatëse dhe proporcionale. Prandaj, obsesioni i tyre me “rrezik moral”, është që Italianët të mos shpenzojnë para të garantuara nga Gjermanët ndërsa Gjermanët nuk kanë asnjë ndikim mbi politikën Italiane. Makthi i Gjermanëve konservatorë është një “union transferimesh”, në të cilin euro fisku i tyre vazhdon të zhduket në gropën pa fund të jugut, duke shkatërruar fuqinë industriale të Gjermanisë.

Një zgjidhje për këtë dilemë do të ishte t’i jepej zonës së euros dhe BE-së një qeveri e duhur, me të ardhurat e veta tatimore dhe fuqitë buxhetore. Gjermania atëherë do të ishte thjesht kontigjenti më i madh në një entitet të ri, pak a shumë si Virxhinia në Sh.B.A., një hap i tillë i guximshëm mund të ishte i imagjinueshëm nën një kancelar eurofil si Helmut Kohl. Por kjo ishte një epokë tjetër. Askush sot, në Gjermani apo në 26 vendet e tjera të BE-së, nuk është i gatshëm për një hap të tillë.

VERITAS.COM.AL

Dhe kështu,establishmenti Gjerman vazhdon akrobatikën e tij retorike, duke kërkuar pa dyshim për “më shumë Evropë” pa përcaktuar se çfarë do të thotë kjo ose duke siguruar para për ta bërë atë të ndodhë. Në praktikë,Gjermanët janë të njëjtë me Holandezët dhe Austriakët fiskalisht mashtrues, përveç pak më shumë diplomatikë,sepse ata e dinë që të gjithë i shikojnë. Ashtu si në krizën e euros, Gjermania do të vazhdojë të bëjë sa duhet për të parandaluar shpërbërjen e plotë të monedhës së vetme, por kurrë sa duhet për të kuruar sëmundjet e saj.

Këtë javë i bëra një thirrje Schoenbergerit,për të dëgjuar mendimet e tij tetë vjet pasi ai nisi debatin e hegjemonisë.Ajo që ka ndryshuar që nga viti 2012, më tha ai,është se sot tensionet janë më të mëdha dhe burimet më të pakta, kështu që dikush duhet të udhëheqë: “Ose Gjermanët e bëjnë këtë, ose askush nuk e bën dot, dhe pastaj struktura kolapsohet.”

Kjo rubrikë nuk pasqyron domosdoshmërisht mendimin e bordit editorial ose Bloomberg LP dhe pronarëve të tij.