Ish-kryeministri japonez Shinzo Abe ka vdekur në moshën 67-vjeçare, pasi u qëllua me armë zjarri teksa po mbante një fjalim në qytetin perëndimor Nara.Abe, kryeministri më jetëgjatë i vendit deri sa dha dorëheqjen në vitin 2020, u dërgua në spital me helikopter pas sulmit. Kjo është vrasja e parë e një ish-kryeministri japonez që nga ditët e militarizmit të paraluftës në vitet 1930.

Duke folur përpara se të shpallej vdekja e Abe, kryeministri aktual Fumio Kishida, dënoi atentatin, ndërsa populli japonez dhe liderët botërorë u shprehën të tronditur për dhunën në një vend në të cilin dhuna politike është e rrallë dhe armët kontrollohen rreptësisht.

“Ky sulm është një akt brutaliteti që ndodhi gjatë zgjedhjeve – themeli i demokracisë sonë – dhe është absolutisht i pafalshëm,” tha Kishida.

Kush ishte Shinzo Abe?

Abe shërbeu dy mandate të veçanta si lider japonez për LDP-në, parti me prirje të djathtë — i pari nga 2006 në 2007, pastaj përsëri nga 2012 deri në 2020. Mandati i tij i dytë ishte mandati më i gjatë radhazi për një kryetar të qeverisë japoneze.

Abe do të mbahet mend për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes dhe nxitjen e ndryshimit më dramatik në politikën ushtarake japoneze në 70 vjet. Në vitin 2015, qeveria e tij miratoi një riinterpretim të kushtetutës pacifiste të Japonisë pas luftës, duke lejuar trupat japoneze të përfshihen në luftime jashtë shtetit për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Abe argumentoi se ndryshimi ishte i nevojshëm për t’iu përgjigjur një mjedisi më sfidues të sigurisë, një dremitje ndaj një Kine më të sigurt dhe testeve të shpeshta të raketave në Korenë e Veriut.

Gjatë mandatit të tij, Abe kërkoi të përmirësonte marrëdhëniet me Pekinin dhe zhvilloi një telefonatë historike me liderin kinez Xi Jinping në vitin 2018. Në të njëjtën kohë, ai u përpoq të kundërshtonte zgjerimin kinez në rajon duke bashkuar aleatët e Paqësorit.

Pas largimit nga detyra, Abe mbeti kreu i fraksionit më të madh të LDP-së në pushtet dhe mbeti me ndikim brenda partisë. Ai ka vazhduar të bëjë fushatë për një politikë më të fortë sigurie dhe vitin e kaluar zemëroi Kinën duke bërë thirrje për një angazhim më të madh nga aleatët për të mbrojtur demokracinë në Tajvan.

Si përgjigje, Pekini thirri ambasadorin e Japonisë dhe akuzoi Abe se kishte sfiduar hapur sovranitetin e Kinës.

Abe lindi më 21 shtator 1954, në Tokio, në një familje të njohur politike. Si gjyshi, ashtu edhe daja i madh shërbyen si kryeministër dhe babai i tij ishte ish-sekretar i përgjithshëm i partisë.

Ai studioi politikë në Universitetin Seiki të Tokios dhe Universitetin e Kalifornisë Jugore, por fillimisht u fut në biznes, duke marrë një pozicion me Kobe Steel në 1979. Tre vjet më vonë, ai u bë asistent i Ministrit të Punëve të Jashtme.

Abe u zgjodh për herë të parë në Dhomën e Përfaqësuesve të Japonisë në vitin 1993, në moshën 38-vjeçare. Ai mbajti një sërë postesh në kabinet gjatë viteve 2000 dhe në vitin 2003 u bë sekretar i përgjithshëm i LDP-së. Katër vjet më vonë, ai u emërua president i partisë dhe u bë kryeministër i Japonisë.

Mandati i tij i parë u shoqërua me polemika dhe përkeqësim të shëndetit, dhe ai dha dorëheqjen si lider partie dhe kryeministër në vitin 2007.

Ai dha dorëheqjen në 2020 për shkak të problemeve shëndetësore.

Rekordet diplomatike

Abe ishte një figurë e shquar në skenën botërore. Ai kultivoi lidhje të forta me Uashingtonin – aleatin tradicional të Tokios – dhe u përpoq të ndërtonte një marrëdhënie personale me ish-presidentin e Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, duke udhëtuar në Nju Jork për të takuar Presidentin e sapozgjedhur republikan ndërsa ish-presidenti Barack Obama ishte ende në detyrë.

Gjatë atij takimi “jozyrtar” në 2016, i pari i Trump me ndonjë lider botëror, Abe përshëndeti aleancën SHBA-Japoni dhe tha se donte të “ndërtonte besimin” me Presidentin e ri.

Ai mbështeti fuqimisht linjën e ashpër fillestare të Trumpit ndaj Koresë së Veriut, e cila përputhej me tendencat e Abe-s.