Avokati bjellorus i të drejtave të njeriut, Ales Bialiatski dhe dy organizata nga Rusia dhe Ukraina, Memorial dhe Qendra për Lirinë Civile, janë shpallur fitues të çmimit Nobel për Paqen për vitin 2022. Bialiatski është ithtar i protestave kundër regjimit të Lukashenkos. Madje ai ka themeluar një organ të tijin për të drejtat e njeriut në përgjigje të shtypjes së protestave. Bialiatski aktualisht ndodhet në paraburgim që nga viti 2020.

Lajmin për dhënien e Nobelit e njoftoi sot Komiteti Norvegjez i Nobelit në Oslo. Ai tha se çmimi u shkoi “tre kampionëve të shquar të të drejtave të njeriut, demokracisë dhe bashkëjetesës paqësore në vendet fqinje Bjellorusi, Rusi dhe Ukrainë”.

Deklarata e Komitetit të Nobelit

Komiteti Norvegjez i Nobelit shprehet se ata kanë promovuar për shumë vite të drejtën për të kritikuar pushtetin, për të mbrojtur të drejtat themelore të njeriut”.

“Ata kanë bërë një përpjekje të jashtëzakonshme për të dokumentuar krimet e luftës, abuzimet e të drejtave të njeriut dhe abuzimin me pushtetin. Së bashku ata demonstrojnë rëndësinë e shoqërisë civile për paqen dhe demokracinë,” tha kreu i komitetit norvegjez të Nobelit, Berit Reiss-Andersen. .

Politikani i opozitës bjelloruse Pavel Latushko tha se çmimi ishte një nder për të gjithë të burgosurit politikë në Bjellorusi.

“Kjo na motivon të gjithëve të luftojmë. Ne jemi të sigurt se do të fitojmë kundër Lukashenkos,” tha ai, duke iu referuar udhëheqësit bjellorus Aleksandër Lukashenko.

Lista e nominimeve ishte një sekret i ruajtur, por dihej se kishte 343 emra në të, me 251 individë dhe 92 organizata.

Fitoi Nobelin për Paqe 2022, por kush është Ales Bialiatski dhe pse mbahet në burg?

Ales Bialiatski, 60 vjeç, është një aktivist i shquar bjellorus i të drejtave të njeriut, i cili aktualisht po mbahet në burg pa gjyq. Bialitski është themeluesi i Qendrës për të Drejtat e Njeriut Viasna të vendit, e cila u krijua në vitin 1996 në përgjigje të një proteste brutale në rrugë nga udhëheqësi autoritar i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko.

“Ai ia ka kushtuar jetën e tij promovimit të demokracisë dhe zhvillimit paqësor në vendin e tij”, tha komiteti i Çmimit Nobel të Paqes.

Ai u arrestua dhe u burgos fillimisht në vitin 2011 dhe më pas në vitin 2014 për akuzat për evazion fiskal që ai gjithmonë i ka mohuar. Ai u arrestua përsëri në vitin 2020 pas protestave masive mbi ato që opozita thotë se ishin zgjedhje të manipuluara në Bjellorusi që e mbajtën Lukashenkon në pushtet.

“Pavarësisht vështirësive të jashtëzakonshme personale, Bialiatski nuk ka dhënë asnjë centimetër në luftën e tij për të drejtat e njeriut dhe demokracinë në Bjellorusi”, tha komiteti.

Pak para arrestimit të tij dy vjet më parë, Bialiatski shkroi në faqen e tij në Facebook se autoritetet bjelloruse “po veprojnë si një regjim pushtimi”.

“Qindra mijëra demonstrues në të gjithë Bjellorusinë janë arrestuar.”, shkruante Bialiatski.

Ndërkohë ka reaguar edhe gruaja e Ales Bialiatski, e cila thotë se ajo është “mbytur nga emocionet”. Natallia Pinchuk tha për agjencinë e lajmeve AFP: “Unë shpreh mirënjohjen time të thellë për Komitetin e Nobelit dhe komunitetin ndërkombëtar për njohjen e punës së Ales, kolegëve të tij dhe organizatës së tij.”

Çmimi mbart një prestigj të rëndësishëm në skenën botërore dhe fituesit do të ndajnë çmimin prej 10 milionë kronash suedeze (803,000 £; 897,000 dollarë)

Fituesit e vitit të kaluar ishin gazetarët Dmitry Muratov nga Rusia dhe Maria Ressa nga Filipinet. Që nga marrja e çmimit, të dy kanë luftuar për mbijetesën e organizatave të tyre të lajmeve, duke sfiduar përpjekjet për t’i heshtur ato nga qeveritë e tyre.