Serge Matais, shkrimtar

A mund ta lënë udhëheqësit e BE gjyqin të zhvillohet sikur asgjë të mos kishte ndodhur? Kështu pyet shkrimtari francez Serge Metais, i cili shkruan në një artikull se mbyllja e shpejtë e Gjykatës Speciale do të ishte vendim i arsyeshëm.

Sipas Metais, Tribunali Special për Kosovën ka ngritur aktakuzë ndaj Hashim Thaçit dhe tre ish-udhëheqësve të tjerë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, megjithëse nuk ka asnjë shenjë të trafikimit të organeve të marra nga të burgosurit serbë, gjë që ishte një shpifje e organizuar nga shërbimet sekrete serbe dhe ruse.

Autori i “Historisë së shqiptarëve nga Ilirët te Pavarësia e Kosovës”, të vitit 2006 thotë se çështja është nëse mund ta lënë udhëheqësit e BE gjyqin të zhvillohet sikur asgjë të mos kishte ndodhur.

SHKRIMI I PLOTË
Tribunali Special për Kosovën ka ngritur aktakuzë: Hashim Thaçi dhe tre ish-udhëheqës të tjerë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës janë akuzuar për “krime lufte” dhe “krime kundër njerëzimit”.

Por nuk ka asnjë shenjë të trafikimit të organeve të marra nga të burgosurit serbë, një shpifje e organizuar nga shërbimet sekrete serbe dhe ruse. A mund ta lënë udhëheqësit e BE gjyqin të zhvillohet sikur asgjë të mos kishte ndodhur?

Tribunali Special për Kosovën lëshoi aktakuzën e tij me 4 nëntor. Hashim Thaçi (presidenti kosovar i cili u desh të jepte dorëheqjen) dhe tre ish-udhëheqës të tjerë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, tani janë akuzuar për “krime lufte” dhe “krime kundër njerëzimit”. Ata janë burgosur në Hagë.

Ata mbahen përgjegjës për krimet e supozuara të kryera midis marsit 1998 dhe shtatorit 1999, në vendet ku thuhet se UÇK mbante të burgosurit. Prokuroria rendit rreth 15 raste në Kosovë, duke përfshirë stacionet e policisë që kishte marrë përsipër dhe dy në Veriun e Shqipërisë.

Më e rëndësishmja, nuk ka asgjë në aktakuzë mbi pretendimin e trafikimit të organeve të marra nga të burgosurit serbë. Hetimi nuk ishte në gjendje të gjente asgjë për të mbështetur një akuzë. Kështu që ne kemi konfirmimin se pretendimet në lidhje me trafikimin e organeve janë me të vërtetë një turp i organizuar nga shërbimet sekrete serbe dhe ruse.

Kjo gjë paraqet problemin e legjitimitetit të Tribunalit Special për Kosovën, i krijuar në vitin 2015. Ai është, në fakt, produkt i një prej operacioneve më të suksesshme dezinformuese që nga shembja e regjimeve komuniste. Liderët e Bashkimit Evropian e kanë atë në duart e tyre sot. A mund ta lënë gjyqin të vazhdojë sikur asgjë të mos kishte ndodhur?!

Por, para se t’i përgjigjemi kësaj pyetjeje, ia vlen të rishikojmë natyrën e operacionit të dezinformimit që çoi në krijimin e Gjykatës Speciale. Si arritëm këtu?

Dezinformimi, një armë lufte
Për ta kuptuar, së pari duhet të kujtojmë se shërbimet sekrete jugosllave ishin të organizuara në modelin sovjetik. Ashtu si KGB, UDB (Sigurimi i Shtetit Jugosllav) ishte një polici politike. Këto shërbime nuk ishin vetëm organe të shtypjes dhe censurës. Ata ishin gjithashtu përgjegjës për shkrimin ose rishkrimin e historisë, duke siguruar fletë faktesh për zyrtarët e medias (referuar si “media masive”) duke u treguar atyre se si të interpretojnë ose prezantojnë lajme të caktuara. Ata gjithashtu mund të montojnë operacione ose lëvizje të përdredhura, të krijojnë “ngjarje” që synojnë të formësojnë opinionin publik.

Ne do të përmendim vetëm dy shembuj për të ilustruar këtë praktikë gjatë luftës në Kosovë. E para është çështja “krematorium” në gusht 1998: ushtria serbe dhe forcat e sigurisë sapo kishin marrë nga UÇK-ja, vendin e quajtur Kleçkë; një furrë gëlqereje e zbuluar në mënyrë të përshtatshme nga e cila u nxorën eshtra dhe mbetje njerëzore të pakontrolluara.

Dy të rinj shqiptarë, vëllezërit Mazreku, të paraqitur si “ushtarë të UÇK-së” u arrestuan dhe “pranuan” se së bashku me ushtarë të tjerë kishin rreshtuar dhjetëra serbë dhe i kishin qëlluar. Trupat do të hidheshin në furrë dhe do të zhdukeshin në gëlqere të shpejtë.. Sipas deklaratës zyrtare do të kishte pasur “22 civilë serbë të vrarë dhe djegur në krematoriumin e gëlqeres”. Një spektakël i pabesueshëm mediatik pasoi me praninë në terren të një gjykatësi hetues, “të drejtpërdrejtë” në televizionin kombëtar serb dhe prezantimin e dy të rinjve “terroristë”, që dukeshin të mërzitur dhe të hutuar para mikrofonave dhe kamerave.

Më vonë u mësua se vëllezërit Mazreku ishin arrestuar më 30 korrik 1998, domethënë njëzet e shtatë ditë para spektaklit të zbulimit të “krimit” të tyre. Padyshim, ata u droguan kur flisnin para kamerave. Të dënuar dhe të burgosur në Serbi, ata më në fund u gjetën të pafajshëm dhe u lanë të lirë në mars 2002.

Shembulli tjetër është të shtënat nga burra të maskuar, të veshur me të zeza, në mbrëmjen e 14 dhjetorit 1998, në kafenenë Panda në Pejë, Kosovë. 13 të rinj serbë ishin ulur atje. Kishte gjashtë të vdekur dhe tre të plagosur rëndë. Emocionet ishin të mëdha në Serbi dhe në komunitetin serb në Kosovë. Terroristët kishin shkaktuar masakër në një kafene të frekuentuar nga të rinj serbë! Mbi njëqind të dyshuar u arrestuan shpejt dhe iu nënshtruan pyetjeve. Gjashtë të rinj shqiptarë “rrëfyen” anëtarësinë e tyre në UÇK dhe pjesëmarrjen e tyre në krim. Më në fund, në fund të vitit 1999, nuk u shpallën fajtorë dhe u lanë të lirë. Masakra në kafenenë “Panda”, ishte punë e shërbimeve serbe të sigurisë.

Aleksandar Vuçiq, tani president i Serbisë, atëherë zëvendëskryeministër, e pranoi publikisht këtë gjatë një transmetimi televiziv në fund të 2013. Duke iu referuar “vrasjes së gjashtë serbëve të rinj në kafenenë “Panda” në 1998”, ai deklaroi: “Nuk ka prova që këtë krim e kanë kryer shqiptarët siç kemi menduar. ”

Rastet si “krematoriumi” dhe kafeneja “Panda” kishin për qëllim të plotësonin “boshllëqet” në opinionin publik serb. Ne mund t’i denonconim luftëtarët shqiptarë si “terroristë”, por duhej më shumë për të prekur ndjeshmërinë e njerëzve. UÇK-ja ishte duke vendosur prita. Shënjestrat e saj ishin, mbi të gjitha, policia, ushtarët dhe paraushtarakët. Shqiptarët nuk praktikuan terrorizëm pa kriter dhe ndaj popullatës civile. Asgjë nuk mund ta lëvizte opinionin publik në Serbi dhe ta vendoste atë në krah të pushtetit, më shumë se sa sulmet e tmerrshme pa kriter dhe krimet barbare!

Çështja e trafikimit të organeve është një histori e ngjashme. Ajo u montua më vonë, pas luftës, në fillim të viteve 2000. UÇK-së i është ngarkuar akuza e heqjes së organeve nga të burgosurit serbë në Shqipëri pranë Burrelit në një “shtëpi të verdhë”. Organet u tha se kishin për qëllim të “eksportoheshin”, përmes aeroportit të Tiranës. Do të kishte pasur qindra viktima. Krimi ishte monstruoz.

Ne nuk e dimë me të vërtetë kur mund të ishte kryer. Pas bombardimeve të NATO-s në pranverën e vitit 1999, kur Misioni i Kombeve të Bashkuara po vendoste veten në Kosovë? Ne duhet të besojmë, megjithatë, se çështja ishte mjaft bindëse për prokuroren e ICTY (Tribunali Penal për ish-Jugosllavinë), Carla del Ponte, për ta marrë atë seriozisht dhe për të urdhëruar një hetim në terren, në Shqipëri, në 2004. Ajo nuk gjeti asgjë. Por, pas largimit të saj nga Tribunali, ajo u kthye në këtë çështje, në kujtimet e saj të botuara në 2006, sikur të ishte një çështje në pritje, e cila nuk do të ishte trajtuar me vëmendjen e merituar.

Mjaftoi që makina e ferrit të rindizet. Florence Hartmann, ish-zëdhënëse e prokurorit (dhe ish-gazetare për Le Monde), mund të shkruante mirë se Carla del Ponte po bënte akuza “pa pasur fillimin e një prove”. Bernard Kouchner, ish-shefi i UNMIK-ut (Misioni i Përkohshëm i Kombeve të Bashkuara në Kosovë), e ndjeu goditjen në mënyrë të përsosur. I pyetur nga një gazetar serb në 2010, gjatë një vizite në Kosovë, ai u përgjigj se ata që filluan akuzën e trafikimit të organeve në të burgosurit serbë “janë bastardë dhe vrasës”.

Konteksti, në vitet 2008-2010, ishte, në fakt, i favorshëm për suksesin e grushtit ndaj shtetit. Më 17 shkurt 2008, Kosova shpalli pavarësinë e saj. Rusët dhe serbët ishin të zemëruar, dhe shumë vende evropiane hezituan, të pasigurt se si të procedonin në njohjen e pavarësisë së Kosovës. Edhe sot, për arsye që dikush mund ta imagjinojë politikën e brendshme, një vend si Spanja nuk e njeh këtë pavarësi.

Ofensiva u zhvillua në prill 2008 në Këshillin e Evropës. Rusët shpesh ngacmohen atje për çështje që kanë të bëjnë me respektimin e të drejtave të njeriut në vendin e tyre. Ata do të kishin një mundësi për ta kthyer situatën. Një deputet rus prezantoi një projekt-rezolutë për një hetim në “trafikimin e paligjshëm të organeve të njeriut në Kosovë”. Pastaj, në fund të vitit 2010, ishte i quajturi raporti i Dick Marty, një këshilltar zviceran i shtetit, i zgjedhur nga “liberal-radikalët” nga Ticino, ish-prokuror, anëtar i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës.

Dick Marty është ai që në traditën leniniste quhet “idiot i dobishëm”. Ai nuk e ndan vizionin e Partisë, madje është, objektivisht, në kampin e armikut. Por, për arsye të pathyeshme (Antiamerikanizëm? Egoizëm? Donte të njihej në botë? Ai është i gatshëm të flasë për një kauzë që partia e dëshiron shumë.

Gjithçka filloi për të në vitin 2006 me një raport që ai ia bëri Këshillit të Evropës mbi burgjet sekrete të CIA-s në Evropë (ku dyshohet se mbaheshin xhihadistët). Dikush mund të imagjinojë lehtësisht intensitetin e punës hetimore që një parlamentar zviceran duhej të siguronte për një temë kaq të ndjeshme dhe burimin e informacionit të tij. Këshilli i Evropës më pas i besoi atij një mision informacioni mbi situatën në Çeçeni, Ingushetia dhe Dagestan. Raporti i tij mbi këtë temë, në vitin 2009, e mundësoi atë të falënderonte krerët e Sigurisë dhe Drejtësisë të këtyre republikave të Federatës Ruse, ku ai ishte në gjendje të zhvillonte hetimin e tij në frymën më të mirë të bashkëpunimit, ndërsa vuri në dukje – pavarësia kërkon – që “situata e pandëshkueshmërisë pothuajse totale për krimet e kryera nga përfaqësuesit e forcave të policisë në kuadrin e operacioneve kundër terrorizmit, duket se vazhdon”.

Me raportin e Martyt, faza e fundit e raketës së operacionit të dezinformimit ishte gati. Ndërkohë, në vitin 2008, një trafik i vërtetë organesh u zbulua në Kosovë: në klinikën “Medicus” në Prishtinë, veshkat u hoqën nga donatorët, disa veçanërisht nga jashtë, për shpërblim. Provokim në të cilin do të kishin rënë disa kirurgë shqiptarë me qëllim përfitimi? Veshkat thuhet se janë transplantuar te pacientët jashtë shtetit. Çështja e klinikës “Medicus” solli një besueshmëri të jashtëzakonshme në akuzën e trafikimit të organeve të kryer nga UÇK-ja disa vjet më parë. Ajo u shfrytëzua në mënyrë të përshtatshme nga Dick Marty në raportin e tij “Trajtimi Çnjerëzor i Personave dhe Trafikimi i Paligjshëm i Organeve të Njeriut në Kosovë”.

Pikërisht në bazë të këtij raporti, të miratuar nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës, u vendos krijimi i këtij institucioni shumë origjinal, Gjykata Speciale. Meqenëse gjykatat e Kosovës konsideroheshin të paafta për të siguruar mbrojtjen e dëshmitarëve, u arrit një marrëveshje për një krijim hibrid, gjysmë kosovar, gjysmë ndërkombëtar, një strukturë ad hoc e quajtur “Dhomat e Posaçme dhe Zyra e Prokurorit Special”. E caktuar kështu, gjykata është origjinale, e cila duhet të gjykojë sipas ligjit të Kosovës, por selia e saj është në Hagë. Financohet nga Bashkimi Evropian. Është plotësisht e integruar në sistemin kosovar të drejtësisë, ndërsa stafi i sa (gjyqtarë dhe prokurorë) përbëhet nga qytetarë të Bashkimit Evropian, Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë.

Tani e dimë që ajo nuk do të gjykojë atë për çka edhe u themelua: trafikimin e pretenduar të organeve. Por fakti mbetet që grushti ndaj shtetit ishte krejt i suksesshëm. Bindja për prova false nuk ishte qëllimi. Suksesi është në shenjën e lënë nga gënjeshtra: “Shpifje, shpifje, gjithmonë do të mbetet diçka!”. Dhe në “pataten e nxehtë” tani në duart e liderëve të Bashkimit Evropian: Tribunali Special për Kosovën.

Mos vuaj më pasojat e mashtrimit
Bashkimi Evropian ka nevojë urgjente për të marrë kontrollin e çështjes Serbi-Kosovë. Në 1998-1999, i ndarë dhe në pamundësi për të ndaluar abuzimet e kryera nga regjimi i Millosheviqit në Kosovë, ai thjesht ndoqi vendimin amerikan. BE pastaj u mashtrua nga ky manipulim i shërbimeve sekrete serbe dhe ruse që çuan në krijimin e Gjykatës Speciale. Ndërsa negociatat e fundit midis serbëve dhe kosovarëve për normalizimin e marrëdhënieve të tyre, nuk u zhvilluan në Evropë, por në Shtetet e Bashkuara, nën kujdesin e Donald Trump.

Serbia dhe Kosova janë dy shtete evropiane që synojnë të bëhen anëtare të Bashkimit Evropian. Ato janë demokraci sot. Ne duhet t’i qetësojmë dhe t’u japim perspektiva të reja.

Ndjenja e padrejtësisë që ndiejnë kosovarët është ekstreme. Ndërsa ata në përgjithësi e konsiderojnë luftën e tyre të drejtë, ata janë larg nga të qenët unanim në gjykimin e tyre se si u zhvilluan gjërat. Dhe nuk ka dyshim që krime të luftës dhe krimet kundër njerëzimit (siç kuptohen këto koncepte sot) mund të jenë kryer nga UÇK-ja. Por si mund të gjykohen këto krime në një gjykatë ndërkombëtare pa provuar në të njëjtën kohë krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit, të cilat janë shumë të shumta, masive dhe të dokumentuara mirë, të kryera nga forcat serbe të sigurisë, ushtria dhe paraushtarakët në Kosovë?

Një vendim i arsyeshëm do të ishte mbyllja e shpejtë e Dhomave të Posaçme dhe Zyra e Prokurorit Special dhe transferimi i çështjes së ndjekjes në Kosovë. Këto institucione duhet të integrohen në sistemin gjyqësor kosovar dhe gjykimi thjesht duhet të zhvendoset. Me fjalë të tjera, nëse do të konsiderohej se ai më parë ishte zhvendosur në Hagë, ai tani duhet të zhvendoset në Kosovë.

Rrjedhimisht, është e vetëkuptueshme që të akuzuarit duhet të lirohen menjëherë dhe të paraqiten të lirë në gjykatë.
Shkruar nga: Serge Métais