The Associated Press

BUENOS AIRES, Argjentinë (AP) – Udhëheqësit e Grupit të 20 ranë dakord të shtunën për të rregulluar sistemin e tregtisë botërore pas bisedimeve të vështira gjatë gjithë natës në kryeqytetin argjentinas, por vetëm 19 prej tyre ranë dakord të mbështesin marrëveshjen e Parisit për të luftuar ndryshimet klimatike me Shtetet e Bashkuara mbetur vetëm.

Deklarata zyrtare e samitit pranon mangësitë në tregtinë globale dhe bën thirrje për reformimin e Organizatës Botërore të Tregtisë. Nuk përmend fjalën “proteksionizëm”, megjithëse, mbasi negociatorët thanë se kishin hasur rezistencë nga Shtetet e Bashkuara të Bashkuara.

 Duartrokitje shpërthyen në sallën e samitit, pasi udhëheqësit, përfshirë Presidentin e SHBA, Donald Trump, nënshkruan një deklaratë përfundimtare në fund të një takimi dy-ditor.

Marrëveshja jo-detyruese u arrit pas bisedimeve të diplomatëve të shtrirë gjatë natës dhe ditës së shtune, mes ndarjeve të thella midis vendeve anëtare. Zyrtarët e Bashkimit Evropian thanë se Shtetet e Bashkuara ishin pengesa kryesore në pothuajse çdo çështje. Trump ka kritikuar OBT-në dhe ka ndërmarrë politika tregtare agresive që synojnë Kinën dhe BE-në.

Por Kina gjithashtu ka bërë marsh indietro në bisedimet mbi çelikun, Afrika e Jugut kundërshtoi gjuhën në tregti, Australia nuk donte që deklarata të ishte shumë e butë për emigracionin dhe Turqia druhej se do të shkonte shumë larg në ndryshimet klimatike, sipas zyrtarëve.

Me tensionet tregtare midis SHBA-së dhe Kinës që mbizotëruan samitin, evropianët kërkuan të luajnë ndërmjetësin.

Ata gjithashtu i ridimensionuan pritjet e tyre, duke mos përmendur rritjen e proteksionizmit – kryesisht drejtuar te Trump.

Gjuha e fundit e deklaratës thotë, lidhur me klimën, se 19 shtetet që janë nënshkruese të marrëveshjes së Parisit përsërisin angazhimin e tyre ndaj saj, ndërsa Shtetet e Bashkuara përsërisin vendimin e saj për t’u tërhequr. Ajo gjithashtu vëren se një raport i kohëve të fundit i OKB paralajmëroi se dëmi nga ngrohja globale do të ishte shumë më e keqe sesa kishte frikë më parë dhe shprehen mbështetjen për një takim të ardhshëm klimatik të OKB në Poloni, që do të thoshte se si vendet do të përmbushin premtimet e bëra në marrëveshjen e Parisit.

Në tregtinë globale, deklarata thotë se 20 vende mbështesin tregtinë multilaterale, por pranojnë se sistemi aktual nuk funksionon dhe ka nevojë për rregullim, nëpërmjet “reformës së nevojshme të OBT-së për të përmirësuar funksionimin e saj”.

Përsa i përket emigracionit, negociatori i SH.B.A.-së tha se shumë biseda rreth emigrimit do të kishin qene një “pengesë për marrëveshjen” për Trump, thanë zyrtarët evropianë. Pra, ata erdhën me një gjuhë “minimaliste” që pranon rrjedhat në rritje të emigrantëve dhe rëndësinë e ndarjes se përpjekjeve për të mbështetur refugjatët dhe për të zgjidhur problemet që i nxisin ata të ikin.

Deklarata gjithashtu tregon një angazhim ndaj një “rendi ndërkombëtar të bazuar në rregulla”, pavarësisht refuzimit të Trump te shumë prej këtyre rregullave.

“Kishte momente kur menduam se gjithshka kishte humbur”, tha një zyrtar evropian, “momente kur ne kaluam dy orë mbi një fjali.”

Zyrtarët folën me kusht anonimitetin për të treguar diskutimet me dyer të mbyllura.

Ndoshta çuditërisht, një Vend që shihej si veçanërisht konstruktiv ishte Rusia, thanë zyrtarët. Pavarësisht tensioneve rreth veprimeve të saj ushtarake ndaj Ukrainës dhe ndërhyrjes politike jashtë vendit, Rusia mbështeti përpjekjet ndërkombëtare mbi tregtinë dhe klimën.

Ndërsa një deklaratë nuk është ligjërisht e detyrueshme, Evropianët e shohin atë si dëshmi se G-20 është ende e rëndësishme dhe se multilateralizmi ende funksionon.

“Të gjithë ranë dakord që OBT duhet të reformohet,” tha kancelarja gjermane Angela Merkel. “Kjo është një marrëveshje e rëndësishme.”

“Ne do të dërgojmë një sinjal të qartë – në çdo rast, shumica prej nesh” – për suksesin e bisedimeve klimatike globale duke filluar në Poloni të dielën, shtoi Merkel.

Zëdhënësi i Merkelit tha se gjatë një takimi me presidentin rus Vladimir Putin, ajo gjithashtu shprehu shqetësim rreth tensioneve në rritje në ngushticën Kerç të Krimesë dhe shtyu për “lirinë e transportit në Detin e Azov”.

Fundjaven e kaluar, Rusia kapi tre anije ushtarake të Ukrainës dhe ekuipazhet e tyre në një incident duke përshkallëzuar një tërheqje lufte që filloi në 2014 kur Rusia aneksoi gadishullin e Krimese të Ukrainës dhe mbështeti rebelët separatistë në Ukrainën lindore.

Gjermania dhe Franca kanë kërkuar të ndërmjetësojnë midis Rusisë dhe Ukrainës dhe zëdhënësi Steffen Seibert tha se Merkel dhe Putin ranë dakord që të katër vendet duhet të mbajnë bisedime të mëtejshme në “nivelin e këshilltarëve”.

Trump dhe presidenti kinez Xi Jinping do të takohen të shtunën vonë pas mbylljes së samitit. Vendet e tyre kanë qenë të përfshira në një luftë tregtare pershkallëzuese me tarifat e reja amerikane për mallrat e Kinës që do të hyjnë në fuqi një muaj nga tani.

“Lufta tregtare midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës nuk favorizon tregtinë ndërkombëtare. … Një luftë mes dy lojtarëve të mëdhenj nuk ka përfitime “, tha Dante Sica, ministri i prodhimit dhe punës së Argjentinës. “Nëse ata janë në gjendje të fillojnë të pajtohen, do të ishte një sinjal i mirë që do të zvogëlonte ndikimet në tregtinë ndërkombëtare”.

Ndarjet midis ekonomive kryesore të botës ishin të dukshme nga momenti që presidenti i Argjentinës hapi samitin të premten me një thirrje për bashkëpunim ndërkombëtar për të zgjidhur problemet e planetit.

Në fjalimet përmbyllëse, presidenti i samitit dhe presidenti argjentinas, Mauricio Macri, thanë se vendet kishin kapërcyer “një numër sfidash” për të arritur marrëveshjen.

“Ne kemi rënë dakord për një deklaratë që reflekton domosdoshmërinë e rigjallërimit të tregtisë, të rigjallerimit të OBT-së. “Ne ratifikojmë shqetësimin e gjithëkujt për ndryshimet klimatike”, tha Macri.

Samiti tjetër G-20 do të mbahet në Osaka, Japoni, në qershor 2019.

Veritas.com.al/