( FOTO: Presidenti i Këshillit Evropian, Donald Tusk, djathtas, përshëndet Kryeministrin e Maqedonisë, Zoran Zaev para një takimi në ndërtesën e Këshillit Evropian në Bruksel, e Mërkurë, 16 Tetor 2019. (AP Photo / Virginia Mayo, Pool)

Nga: LORNE COOK

BRUKSEL (AP) – Ndërsa Britania lufton për të lënë Bashkimin Evropian, dy vende nga Ballkani po përpiqeshin të lejoheshin të hynin te Premten, me gjithë paralajmërimet se mos lejimi i tyre do të dëmtonte reputacionin e BE-së dhe mund të rrezikonte të irritonte rajonin e paqëndrueshëm.

Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut prisnin këtë javë të merrnin një dritë jeshile për të filluar negociatat për anëtarësimin në klubin e pasur të Evropës. Komisioni Evropian, i cili mbikëqyr bisedimet e hyrjes, insiston që të dy vendet kanë përmbushur të gjitha kriteret. Udhëheqësit e BE kishin premtuar një vendim mbi të ardhmen e tyre deri në fund të tetorit.

Por Presidenti Francez Emmanuel Macron po refuzon të lejojë çdo lloj vendi të ri në bllokun me 28 vende derisa të përmirësohen procedurat e tij të zgjerimit, ndërsa Hollanda kundërshton kandidaturën e Shqipërisë dhe kundërshton vlerësimin e komisionit.

Në një samit në Bruksel, bisedimet midis udhëheqësve shpresues te dy vendeve te Ballkanit filluan të enjten në mbrëmje, por u zvarritën deri në orët e para. Në një moment, ata ndërprenë debatin për të afrontuar çështje të tjera, të paafte për të zgjidhur bllokimin, përpara se të ktheheshin të meditonin përsëri mbi fatet e vendeve te tyre, thanë zyrtarët.

Duke vizituar qytetin në prag të samitit, Kryeministri i Maqedonisë së Veriut Zoran Zaev rikujtoi premtimin e liderëve për të dhënë verdiktin e tyre këtë muaj.

“Tetori është këtu. Ne erdhëm këtu në Bruksel dhe jemi në pritje të lajmeve të merituara për vendimin për hapjen e negociatave,” tha Zaev, duke shtuar se nëse nuk vjen asnjë lajm, “atëherë besueshmëria e BE dhe besimi që qytetarët kanë në Union mund të vihen në dyshim “.

“Kjo me siguri do të nxisë forca regresive në vend dhe do të forcojë interesin e palëve të treta në rajon,” tha ai, në atë që dukej se ishte një referencë e fshehtë ndaj ndikimit të Rusisë në Ballkan.

Perspektiva e anëtarësimit në BE ka qenë një forcë e fuqishme shtytëse për reformat në Ballkan që nga ish-Jugosllavia që u shpërbë nëpërmjet luftës në fillim të viteve 1990. Kroacia dhe Sllovenia i janë bashkuar; të tjerët janë duke pritur, pak a shumë me durim.

BE gjithmonë ka thënë që anëtarësimi bazohet në meritat e një kandidati, por në rastin e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut meritat e njohura nga komisioni nuk duket se po marrin shpërblimin e tyre të drejtë.

Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Federica Mogherini paralajmëroi në maj se çdo “mos njohje dhe përgjigje ndaj përparimit objektiv do të dëmtonte besueshmërinë e Bashkimit Evropian”. Ajo tha se kjo gjithashtu mund të “minojë stabilitetin dhe dekurajojë seriozisht reformat e mëtejshme.”

Paralajmërimi i saj erdhi menjëherë mbasi Serbia i vuri trupat e saj në gatishmëri të plotë pasi policia e armatosur rëndë e Kosovës gjuajti gaz lotsjellës dhe arrestoi rreth dy duzina njerëzish në veriun e mbizotëruar nga Serbët në atë që ata e quanin një operacion kundër krimit të organizuar.

Bisedimet e mbështetura nga BE midis të dy vendeve për normalizimin e marrëdhënieve janë bllokuar.

Por zgjerimi i vazhdueshëm i BE-së me kalimin e viteve ka ndërlikuar vendimmarrjen në bllokun më të madh të tregtisë në botë dhe ishte krijuar një lloj “lodhjeje ndaj zgjerimit”. Bisedimet e anëtarësimit të Turqisë, për shembull, janë ngrirë praktikisht.

Me marrjen e postit të tij si president i komisionit në vitin 2014, Jean-Claude Juncker u zotua se asnjë vend nuk do ti bashkohet unionit gjatë mandatit të tij, që është vendosur të përfundojë brenda disa javësh.

Të martën, ministrat e punëve Evropiane dështuan përsëri të arrinin ndonjë konsensus mbi çështjet e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut. Dukej se kishte pak oreks edhe për ti ndare si çështje, atë te Maqedonisë se Veriut dhe Shqipërisë dhe lejimin e njërës prej tyre të fillonte bisedimet.

“Nuk ishte një moment lavdie për Evropën,” tha Komisioneri i Zgjerimit Johannes Hahn. Ai u kërkoi falje qytetarëve të dy vendeve shpresuese të Ballkanit dhe tha se “shumica dërrmuese” e vendeve anëtare të BE i mbështeti ata.

Ai tha se shpreson që liderët e BE mund të thyejnë bllokimin në samitin e kësaj jave “në mënyrë që të rivendosin besueshmërinë tonë”.

Por shanset e tyre dukeshin të pakta. Një diplomate e lartë franceze tha të enjten se nuk është arritur përparim i mjaftueshëm për të zgjidhur mangësitë e zgjerimit të BE. Ajo tha se Parisi mund të ndryshojë mendim gjatë gjashtë muajve të ardhshëm nëse Maqedonia Veriore kalon më shumë reforma dhe nëse Shqipëria bën më shumë për t’i ndaluar qytetarët e saj të kërkojnë azil në Francë.

Presidentja e re e komisionit, Ursula von der Leyen, tha se “për fat të keq, shenjat nuk janë të mira. Dhe nuk është e sigurt nëse do të ketë një vendim sot. Më vjen keq sepse besoj me vendosmëri se të dy vendet kanë bërë përpjekje të mëdha për t’iu qasur standardeve evropiane . ”

Veritas.com.al/