Paris (AFP) – Protestat anti-qeveritare, që kanë tronditur Francën gjatë muajit të kaluar, u zbutën ndjeshëm gjatë fundjavës, pasi qeveria ofroi një sërë koncesionesh për të lehtësuar zemërimin mbi rënien e standardeve të jetesës për njerëzit që po luftojnë të arrijnë fundin e muajit.

Shumë nga protestuesit e “jelekëve të verdhë” megjithatë u zotuan të vazhdojnë presionin, duke shpresuar se lëvizja e tyre do të bëhet një stendë më e përhershme e peizazhit politik francez.

Këtu janë katër skenarë për lëvizjen bazë të cilat u shfaqën në mediat sociale tetorin e kaluar.

– Një parti e re politike? –

Me zgjedhjet e Parlamentit Europian që do të mbahen në vetëm pesë muaj, disa prej xhaketave të verdha duan të bashkojnë protestuesit në një grupim koheziv për ti marrë vendin partive të establishmentit.

Një sondazh i IFOP lëshuar më 9 dhjetor zbuloi se një listë e “jelekëve të verdhë” do të mblidhte 12 për qind në votimin e Parlamentit Evropian në maj, krahasuar me 21 përqind të kredituar në listën centriste të udhëhequr nga presidenti i Republikës Emmanuel Macron në partine e Lëvizjes (LREM) .

Por kjo do ta vendoste ende në vendin e tretë, pikërisht pas rezultatit 14 për qind të Tubimit Kombëtar të ekstremit të djathtë në këtë sondazh dhe përpara partisë Franca e Papërkulur e ekstremit të majtë në 9 për qind.

Një parti e re, thonë analistët, do të sanksiononte pavarësinë e lëvizjes, ndërsa devijojne votuesit nga partitë në të dy krahët, të djathtë  dhe të majtë.

Ajo mund të gjeje frymëzim në lëvizjen anti-establishment të Italisë, Pesë Yjet, e cila shpërtheu në skenë në fund të viteve 2000, ose partia e majtë spanjolle Podemos.

“Kjo do të na lejojë të depërtojmë në sferën politike dhe t’i japim bazës një zë, për atë që po ndodh me ata që janë në fund”, tha Jacline Mouraud,shume popullore ne YouTube kundër politikave të Macronit e cila ka ndihmuar në galvanizimin e ‘jelekëve të verdhë’ në veprim.

“Pa një strukturë, nuk do të dëgjohemi kurrë,” tha ajo për televizionin Franceinfo javën e kaluar.

– Një parti politike ekzistuese? –

Partitë tradicionale të Francës, duke u përpjekur të rimarrin vendin e tyre pasi u fshinë nga marshimi i Macronit për presidencën vitin e kaluar, shpresojnë të trokasin në zemërimin e jelek verdhëve kunder ish-bankierit të investimeve.

Udhëheqësit nga gjithë spektri i kanë mbështetur kërkesat e tyre dhe kanë biseduar me delegacionet e jelek verdhëve.

“Ne jemi në një garë me të djathtën ekstreme… per të qene instrumenti politik i këtij zemërimi popullor,” tha të hënën deputeti i ekstremit te majte te partise Franca e Pamposhtur për radion LFI Alexis Corbiere.

“Peizazhi politik nuk është i gdhendur në gur, siç pretendojnë disa,” tha ai.

Në ekstremin e djathtë, kryetarja e Tubimit Kombëtar, Marine Le Pen, gjithashtu ka paraqitur partinë e saj si shprehje e hershme e shumë kërkesave të jelekëve të verdhë, në veçanti ne thirrjen e tyre për referendume të drejtuara nga qytetarët.

– Një lëvizje e bazës ? –

Por thirrjet për ta transformuar lëvizjen në një forcë politike më të strukturuar po rezistohen nga disa anëtarë, veçanërisht ato që mbajnë barrikadat në rrethrrotullime dhe autostrada.

Ata vendosin binare në mënyrë të veçantë kundër Macron, të cilin e akuzojnë se kënaq vetëm elitat pariziene që nuk i kuptojnë përpjekjet e përditshme në Francën rurale dhe në qytetin e vogël.

Shumë besojnë se veprimet e tyre spontane e detyruan qeverinë të tërhiqet nga rritja e taksave të karburantit – një kërkesë thelbësore e shoferëve, të cilët thanë se po paguanin çmimin e shtytjes së Francës drejt energjisë së pastër – dhe të bëjnë lëshime të tjera.

Disa ‘jelekë të verdhë’ argumentojnë se duke qëndruar të vërtetë ndaj rrënjëve të tyre, ata do të ruajnë mbështetjen e tyre të gjerë popullore gjatë konsultimeve tremujore mbi reformat e tjera të mundshme, përfshirë referendumet model-zviceran te shtetasve.

Të hënën një grup i ‘jelekëve të verdhë’ njoftuan në Paris synimin e tyre për të paraqitur një listë për votimin e Parlamentit Europian në maj.

“Qëllimi është të numërojmë forcat tona, të shohim se sa njerëz duan që gjërat të ndryshojnë në këtë vend”, tha në një konferencë për shtyp, Francis Lalanne, një këngëtar i muzikës pop te vitit 1980 që ka përqafuar kauzat ekologjike.

– Shkrirje? –

Franca ka një histori të gjatë të lëvizjeve të protestave të shkaktuara nga ankesat e taksave, megjithëse më së shumti janë zhdukur përpara se mbështetësit të mund të bashkohen në një strukturë më të organizuar.

Me ardhjen e pushimeve te dimrit dhe me mbështetjen publike te dobësuar në prag të lëshimeve të qeverisë, analistët thonë se ky mund të jetë edhe fati i ‘jelekëve të verdhë’.

Rreth 66,000 njerëz dolën në mbarë vendin të shtunën, gjysmën e numrave të javës së kaluar dhe shumë më poshtë se pothuajse 300,000 kur protestat filluan më 17 nëntor.

Analistët vërejnë se lëvizja ka dështuar të tërheqë qytetarët dhe banorët periferikë të dalin ne rrugë.

Filloi “mbi çështjet që lidhen me makinat”, të cilat përdoren shumë më pak në blloqet e banimit dhe periferitë që rrethojnë Parisin dhe qytetet e tjera, tha Julien Talpin, një sociolog në Roubaix, në Francën veriore.

Në zona të tilla ku shkalla e krimit dhe varfëria mbeten kokëfortësisht të lartë, “njerëzit janë të bindur se veprimi kolektiv nuk zgjidh ndonjë gjë”, tha ai duke cituar vitet e mbrojtjes lokale dhe planet e veprimit të qeverisë që nuk kanë dhënë shumë.

Më gjerësisht, përkundër vendosmërisë së tyre, mbajtja e barrikadave dhe protestat javore mund të rezultojnë më te vështira, teksa dimri është rrotull.

“Kur sheh gjithë ‘bla- bla-të’ nga këta kampionë të tastierës në Facebook, dhe kur sheh se sa janë me të vërtetë në rrugë, sinqerisht e vetmja gjë që unë dua të bëj është ta heq këtë jelek”, tha Stella, një 44 vjeçare , në Lyon të shtunën e kaluar.

VERITAS.COM.AL/