Partia Konservatore ka qenë, në më shumë se një shekull e gjysmë, një protagoniste absolute e politikës britanike dhe rrjedhimisht globale. Formacioni që i përkiste Benjamin Disraeli, Winston Churchillit dhe Margareth Thathcerit, tani i udhëhequr nga kryeministri Boris Johnson, shënjoi shumicën e faqeve historike të vendit në vitet e tij të qeverisjes: epoka e imperializmit, lufta kundër nazi-fashizmit në Luftën II Botërore, revolucioni neoliberal, Brexit. E lindur në 1834 dhe për këtë arsye e konsideruar në mënyrë legjitime si partia më e vjetër aktive në Mbretërinë e Bashkuar dhe një nga më jetëgjatët në botë së bashku me Demokratët Amerikanë dhe Republikanët, Partia Konservatore mund të mburret se ka një histori pas saj që është padyshim koherente me idealet që e gjallëruan që.nga lindja.
Partia më besnike ndaj Madhërisë së Saj
Partia Konservatore lindi në prag të epokës viktoriane dhe epopese perandorake të Britanisë së Madhe në shekullin e nëntëmbëdhjetë dhe ishte bartësja, kujdestarja dhe orientuesja politike. Me një fokus të fortë në vlerat kombëtare, rolin unifikues të Kurorës, kërkesat ekonomike të borgjezisë tregtare dhe industrialistëve gjithnjë në rritje, Partia Konservatore u strukturua duke filluar nga ndarja e grupit Tory brenda partisë Whig. Trashëgimtar i rrymës që u zhvillua rreth William Pitt i Riu (kryeministër britanik në periudhat 1783-1801 dhe 1804-1806), partia lindi në 1834 nën drejtimin e Robert Peel, i cili ishte i pari që e coi atë në qeveri pas zgjedhjeve te vitit 1841.
Gjatë dekadave, Partia Konservatore u strukturua veçanërisht gjatë qeverive të Benjamin Disraelit në një triptik strategjish që, në një masë të madhe, zgjati deri në epokën e Thatcherit si drita drejtuese e partisë: së pari, duke kombinuar konservatorizmin social dhe të moderuar. reformizmin ekonomik konservator Partia futi përfundimisht në histori ato masa jo më proletare që ishin strukturuar në qytetet dhe fshatrat angleze si prodhues, sipërmarrës, pjesëmarrës në fatet e Mbretërisë. Akti i Reformës i vitit 1867, për shembull, zgjeroi të drejtën e votës për të gjithë meshkujt kryefamiljarë, duke eliminuar periferitë e qytetit me më pak se 10,000 banorë dhe garantoi pesëmbëdhjetë qendra të reja votimi nga të cilat përfaqësuesit më të mëdhenj ishin Liverpooli dhe Mançesteri. Duke parashikuar atë që do të kishte bërë Otto von Bismarck në Gjermani, Disraeli ndjeu se rruga e lartë e reformizmit do të ndihmonte në zbutjen e pakënaqësisë së klasave punëtore ndaj sistemit, duke shëruar kontradiktat e revolucionit industrial dhe duke çaktivizuar bombën e protestës socialiste. Qeveritë Disraeli u shënuan nga një përmbytje e vërtetë reformash rregullatore mbi shëndetin publik dhe rregullimin e marrëdhënieve të punës, të tilla si Akti i Përmirësimit të Banesave të Artizanëve dhe Punëtorëve i 1875, Ligji i Shëndetit Publik i 1875, Akti i Shitjes së Ushqimit dhe Barnave të 1875 dhe Ligji i Arsimit i 1876. Qeveria e tij prezantoi gjithashtu një Akt të ri të Fabrikës për mbrojtjen e punëtorëve, Aktin e Komplotit dhe Mbrojtjes së Pronës të 1875 dhe Aktin e Punëdhënësve dhe Punëmarrësve në 1875.
Së dyti, Mbretëria e Bashkuar e sunduar nga konservatorët e pa strategjinë imperialiste të përdorur për të kompaktuar nga brenda kombësitë e ndryshme të shtetit. Dominimi i anglezëve në politikën britanike ishte i dukshëm, por skocezëve, Uellsit dhe, në një masë më të vogël, irlandezëve u garantohej mundësia për të marrë pjesë në epopenë imperiale ne cilesine e tregtarëve, kolonëve, funksionarëve.
Së treti, Partia Konservatore shkallëzoi gradualisht, nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë deri në Luftën e Madhe, Partinë Liberale, rivalin e saj kryesor në bipolarizmin kombëtar, duke prezantuar një formë të mbrojtjes së të drejtave individuale dhe tregut të ndërmjetësuar nga theksi i vënë në rolin unifikues. të institucioneve britanike dhe të kurorës. Kjo ndihmoi për të strukturuar, duke filluar nga vitet 1920, bipolaritetin me Partinë Laburiste që ne njohim edhe sot.
Në shekullin e njëzetë në galaktikën konservatore spikati një figurë, ajo e Winston Churchill. Tepër i centralizuar, disa herë në kontrast me partinë e tij, nga e cila u ” mërgua” për njëzet vjet (1904-1924) në të cilën ishte një nga protagonistët midis liderëve liberalë të Luftës së Madhe, Churchill rifitoi nga brenda. Tory-n deri sa të bëhej kryeministri që, midis viteve 1940 dhe 1945, e çoi Mbretërinë e Bashkuar në stuhinë e luftës. Më në fund arriti të kthehej në qeveri në 1951 pas gjashtë vitesh purgatori, në të cilin kryesimi i ekzekutivit iu kalua Laburisteve te Clement Attlee.
Churchill trashëgoi, në këtë kuptim, shpirtin e Disraelit dhe ishte burrështeti i fundit i madh i Britanisë së Madhe perandorake dhe i pari i Britanisë bashkëkohore. Vizioni i tij për një konservatorizëm “të ndritur” hapi rrugën, në periudhën e pasluftës, për pranimin e konsensusit kejnesian për rimëkëmbjen e ekonomisë, për një sezon të qetësimit të konflikteve shoqërore, për marrjen e përgjegjësisë nga ana.e qeverisë.
Çurçilli që fitoi luftën njihet dhe mbahet mend legjitimisht si një nga figurat simbolike të shekullit të njëzetë, si dhe babai fisnik i Partisë Konservatore të sotme. Por po aq i madh ishte Churchilli që fitoi paqen pas kthimit të tij në qeveri në periudhën e pasluftës. Objektivi i garantimit të sigurimeve shoqërore për të luftuar në mënyrë efektive varfërinë dhe reduktimin e krimit, si dhe nxitja e masave ekonomike që synojnë një rishpërndarje të konsiderueshme të pasurisë dhe rregullimin e tregut në interes të prodhuesve dhe konsumatorëve, në gjysmë të rrugës ndërmjet laissez-faire dhe radikalizmit britanik të moderuar dhe të konsoliduar në mënyrë efektive. Axhenda radikale e Attlee që kishte shkaktuar konfuzion në klasën e mesme britanike dhe bëri trashëgimi të përbashkët disa totem të mirëqenies, si Sistemi Kombëtar i Shëndetit (NHS) .
“Revolucioni Thatcherian”
Faza komplekse e përjetuar nga Partia Konservatore midis 1964 dhe 1979, vite në të cilat ajo kishte vetëm katër vjet qeverisje në një fazë të hegjemonisë Laburiste, përkoi me fundin e sezonit të Churchillit dhe pasuesve të tij dhe me një kalim të gjatë të shkretëtirës.Qasja në tregun e përbashkët evropian, kriza e sistemit kejnesian për shkak të stagflacionit dhe tërheqja përfundimtare e Britanisë së Madhe nga pozicionet e lashta perandorake krijuan një krizë politike, së cilës konservatorët iu përgjigjën me revolucionin e Margaret Thatcher.
Gruaja e parë që mbajti postin e kryeministres në Mbretërinë e Bashkuar, nga viti 1979 deri në vitin 1990, Thatcher pastroi erërat e revolucionit neoliberal në Perëndim. Qëllimi i tij ishte të zvogëlonte rolin e qeverisë në ekonomi, dhe për këtë qëllim ata mbështetën shkurtimet e taksave të drejtpërdrejta, privatizimin e industrive të nacionalizuara dhe reduktimin e madhësisë dhe shtrirjes së shtetit të mirëqenies. Mbështetësit e tregut të lirë quheshin “thatcherites” dhe me hegjemoninë e tyre Partia Konservatore pa shkrirjen midis krahut më të vëmendshëm shoqëror ndaj parimeve drejtuese të rendit shoqëror dhe krahut liridashës, individualist, antishtetëror. Një amalgamë komplekse që megjithatë formoi boshtin dominues mbi të cilin formacioni britanik u stabilizua deri në Brexit.
Duke u thyer në klasën e mesme, të rraskapitur pas vitesh inflacioni galopant dhe krizës ekonomike, Thatcher udhëhoqi konservatorët drejt dy fitoreve të qarta, në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1983 dhe në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1987. Reforma Bashkëpunimi që shndërruan miliona qytetarë britanikë në pronarë shtëpish, mbajti per nje kohë një bazë te rëndësishme konsensusi, por ishte gjithashtu shumë e papëlqyeshme në sektorë të caktuar të shoqërisë, pjesërisht për shkak të papunësisë së lartë që pasoi reformat e saj ekonomike. Dhe nuk është rastësi që vetëm duke ndryshuar pjesërisht linjën e saj, Partia Konservatore ishte në gjendje të depërtonte në Anglinë e thellë të shkatërruar nga reformat e viteve ’80.
Brexit dhe Britania Globale
23 qershori 2016 ishte një pikë kyçe jo vetëm për Mbretërinë e Bashkuar, por edhe për konservatorët. Atë ditë, fitorja e Leave në referendumin e Brexit mposhti krahun pro-evropian të partisë të udhëhequr nga kryeministri David Cameron, karriera politike e të cilit u ndërpre papritur pavarësisht dy fitoreve të shkëlqyera në zgjedhjet e përgjithshme të 2010 dhe 2015. Promovuar për të depërtuar në elektoratin e Partisë së Pavarësisë së Mbretërisë së Bashkuar të Nigel Farage, referendumi i Brexit shpërtheu saldimin e epokës Thatcher dhe zbuloi një kategori të re konservatorësh, që kanë simbolin e tyre në kryetarin e Bashkisë së Londrës dhe kryeministrin aktual, Boris Johnson.
Që nga koha e Disraelit dhe Churchillit, ky grup konservatorësh morën idenë e epopese imperiale: Brexit duhej kuptuar, para së gjithash, si një fenomen i lidhur me vullnetin e popullit anglez për të dominuar perandorinë e tyre të brendshme dhe si pikënisja e rinisjes së Britanisë globale. Po kështu, Brexiters kanë vendosur në vitet pas referendumit, veçanërisht pas ngritjes së Johnson si kryeministër në vitin 2019, një axhendë që përzien rrënjësisht propozimet thatcheriane (siç është ideja e “Singaporit në Tamiz”, ose një Tortugë financiare e çrregulluar për të ndërtuar në Londrën pas Brexit)karshi propozimeve ekonomike për investime në sektorë strategjikë, forcimit të mirëqenies, rritjes së pagës minimale.
Zgjedhjet e vitit 2019, në këtë kuptim, shënuan një pikë kthese. Johnsoni Etonian dhe Oksfordian i hoqi socialistit Jeremy Corbyn skeptrin e klasës së varfër punëtore, e cila në 2016 shërbeu si shtylla kurrizore për miratimin e Brexit: nga zonat e Northumberland në Midlands dhe Yorkshire janë banorët e Britanisë së Madhe të thellë. të cilët shtyjnë Tory-t drejt një shumice absolute.Ajo qe rezultoi vendimtare ishte popullsia e harruar, larg qytetit vezullues të Londrës, e treguar në momentin e krizës më të errët nga gjeniu artistik i regjisorit Ken Loach. Konservatorët fituan, të nxitur nga konsensusi i humbësve të globalizimit që partia kontribuoi, tridhjetë vjet më parë, në zhdoganimin e saj: dhe kjo është një pikë politike themelore. Pas pandemisë Covid-19, rinisja e strategjisë së Britanisë globale dhe perfeksionimi i Brexit, sfida për partinë që ndërtoi konsensusin aktual social mbi të cilin është themeluar shteti britanik dhe legjitimoi një pjesë të reformave të komponentëve rivalë të sistemit kombëtar do të jetë balancimi i asaj që mund të duket si një kontradiktë. Por në momentet e mëdha të historisë britanike është pikërisht Partia Konservatore ajo qe thirret për një rol sintetik. Dhe keshtu të jetë interpretuesi i ndryshimeve në orientimin e kombit.
75 573 
